Narodowy instytut dziedzictwa

Dla każdego województwa prowadzona jest przez wojewódzkiego konserwatora zabytków księga rejestru zabytków podzielona na trzy działy:

A - dla zabytków nieruchomych

B - dla zabytków ruchomych

C - dla zabytków archeologicznych.

Wszelkich informacji na temat statusu konserwatorskiego nieruchomości udzielają Wojewódzkie Urzędy Ochrony Zabytków oraz ich delegatury.  Informacje na temat statusu konserwatorskiego nieruchomości uzyskać można pisemnie po złożeniu stosownego wniosku. Ponadto większość Wojewódzkich Urzędów Ochrony Zabytków, a także Narodowy Instytut Dziedzictwa udostępniają na swoich stronach internetowych bazy danych obejmujące spisy adresowe zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków w danym województwie (rejestr odpowiada stanowi z dnia aktualizacji spisu, a nie z dnia odwiedzenia stron).

Wpisanie zabytku nieruchomego do rejestru zabytków ujawnia się również na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków w księdze wieczystej danej nieruchomości, co stanowi podstawę wpisu w katastrze nieruchomości. Od 2003 r. sukcesywnie prowadzona jest informatyzacja ksiąg wieczystych zaś ich zawartość dostępna jest w internecie. Aby zapoznać się z treścią księgi wieczystej danej nieruchomości, w tym adnotacjami dotyczącymi wpisu do rejestru zabytków, wystarczy znać jej numer, który umożliwia dotarcie do jej zawartości poprzez stosowną wyszukiwarkę.

Ponadto starosta, w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków, może umieszczać na zabytku nieruchomych wpisanym do rejestru znak informujący o tym, iż zabytek ten podlega ochronie. Znak ten ma kształt pięciokątnej tarczy skierowanej ostrzem w dół, w górnej części napis: „ZABYTEK CHRONIONY PRAWEM” poniżej błękitna tarcza herbowa złożona z kwadratu i umieszczonego nad nim trójkąta. Niestety nie wszystkie zabytki figurujące w rejestrze oznakowane są tym znakiem.