Narodowy instytut dziedzictwa

Historyczne centrum Warszawy nie należy do najstarszych, największych, ani najcenniejszych architektonicznie w Polsce, jednak wpisane zostało na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego jako wyjątkowy przykład całkowitej rekonstrukcji zespołu historycznego - wynikającej ze względów ideowych. Jest ono symbolem odrodzenia polskiej kultury, która miała być całkowicie zniszczona przez nazistów.

Zabytkowe centrum staromiejskie Warszawy podzieliło los stolicy podczas II wojny światowej. W czasie powstania warszawskiego w sierpniu 1944 r. zostało zniszczone niemal w 90 procentach. Celowo unicestwiono Zamek Królewski. W zamyśle hitlerowskich okupantów obrócenie Warszawy w ruinę miało przekreślić wielowiekową tradycję państwowości polskiej.

Z tego też względu zaraz po zakończeniu działań wojennych podjęta została odbudowa. W latach 1945–1963 z pietyzmem i w najdrobniejszych szczegółach odtworzono kościoły, pałace i domy, będące symbolem polskiej kultury i tożsamości narodowej.

Miasto lokowane w początkach XIV wieku rozwijało się dynamicznie, dzięki dogodnemu położeniu na wiślanym szlaku wodnym. W 1413 roku książę mazowiecki Janusz I ustanowił tu swoją siedzibę, a w 1529 r. Warszawa wraz z częścią Mazowsza została przyłączona do Korony Polskiej. Od tego czasu miasto, położone między dwoma stolicami – królewskim Krakowem i wielkoksiążęcym Wilnem, zyskało nowe znaczenie jako miejsce obrad sejmów Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

W latach 1596-1611 król Zygmunt III Waza stopniowo przeniósł dwór królewski z Krakowa do rozbudowywanego zamku książąt mazowieckich. Warszawa została stolicą Polski. Fakt ten upamiętnia kolumna Zygmunta wzniesiona przed zamkiem, uznana za symbol miasta. W mieście powstawały nowe klasztory, wzbogacano architekturę mieszczańskich kamienic, odbywały się tu, takie wydarzenia jak koronacja ostatniego monarchy czy uchwalenie Konstytucji 3 Maja w 1791 roku.

Wkrótce Stare i Nowe Miasto okazały się niewystarczające dla rozwijającego się ośrodka. Warszawa zaczęła obrastać wznoszonymi na przedmieściach rezydencjami magnaterii, uczestniczącej czynnie w życiu politycznym państwa i stolicy.

Wpis na podstawie kryterium II, VI.

Pliki do pobrania:
mapa dobra światowego dziedzictwa.jpg
mapa strefy buforowej dobra światowego dziedzictwa.pdf
decyzja o wpisie na Listę światowego dziedzictwa.pdf
decyzja o przyjęciu strefy buforowej.pdf
retrospektywne orzeczenie wyjątkowej uniwersalnej wartości  - wersja angielska.pdf
retrospektywne orzeczenie wyjątkowej uniwersalnej wartości - wersja polska.pdf