WYBIERZ WOJEWÓDZTWO 
2013.04.17
Krzemionki k. Ostrowca Świętokrzyskiego – kopalnie krzemienia z okresu neolitu
"Krzemionki – kopalnie krzemienia z epoki neolitu", znajdujące się koło Ostrowca Świętokrzyskiego, zostały uznane za Pomnik Historii zarządzeniem Prezydenta RP z 8 września 1994 roku (Monitor Polski z dn. 16. września 1994).
Do pobrania: zarządzenie.pdf
Kopalnie krzemienia pasiastego „Krzemionki" koło Ostrowca Świętokrzyskiego są największym i najlepiej zachowanym obiektem tego typu na świecie, eksploatowanym w latach 3000-1800 przed Chr.
Pole eksploatacyjne ma kształt zbliżony do paraboli i ciągnie się pasmem szerokości 30-180 m na przestrzeni 5 km. W jego obrębie zlokalizowanych zostało około 3000 szybów. Doskonale zachowana pierwotna rzeźba nakopalniana powierzchni w postaci lejów szybowych i hałd oddaje intensywność i charakter eksploatacji.
Krzemień w zależności od głębokości jego występowania wydobywano przy pomocy prostych, płytkich dołów, bądź też głębokimi szybami, sięgającymi 9 m. W zależności od prowadzonych prac, ówcześni górnicy używali różnych narzędzi: kamiennych i krzemiennych kilofów, rogowych klinów i dźwigni. Zachowały się podziemne chodniki i komory, częściowo zasypane skałą płonną z porzuconymi narzędziami górniczymi, śladami narzędzi pracy i rysunkami naskalnymi - śladami dawnych wierzeń.
Wydobyte na powierzchnię bryły krzemienia obrabiano, nadając im kształt zbliżony do siekier i dłut. Ostateczną formę narzędzi uzyskiwano przez proces szlifowania obrobionych wstępnie półwyworów na kamiennych płytach. Na powierzchni zachował się unikalny krajobraz nakopalniany z licznymi miejscami wstępnej obróbki krzemienia i obozowiskami górników.
Od momentu odkrycia kopalni w 1922 r. prowadzone są w ich obrębie systematyczne badania. Dla zabezpieczenia obiektu utworzony został rezerwat, obejmujący 381 ha. Chroni on również reliktową roślinność kserotermiczną.
Rezerwat „Krzemionki" jest jednocześnie niezwykle interesującym obiektem turystycznym. Zwiedzający mogą obejrzeć muzeum i trzy niezależne trasy podziemne, ukazujące unikatową architekturę pradziejowych wyrobisk.
Uzasadnienie wyjątkowej, uniwersalnej wartości
Stanu zachowania - „Krzemionki" są największym i najlepiej zachowanym obiektem, związanym z pradziejowym górnictwem.
Unikatowości w skali światowej -„Krzemionki" stanowią unikatowy kompleks, obrazujący wiedzę i możliwości techniczne ludzi żyjących w epoce kamienia. Dzięki prowadzonym w „Krzemionkach" badaniom archeologicznym możemy odtworzyć dawne techniki wydobywcze, organizację robót górniczych oraz skomplikowany systemy gospodarki cennym surowcem, jakim był krzemień pasiasty.
Największego zasięgu - eksploatowane w „Krzemionkach" w 1. 3000-1800 przed Chr. złoża krzemienia miały dla ówczesnych, zamieszkujących Europę Środkową ludzi, ogromne znaczenie. Świadczą o tym znaleziska siekier, wykonanych z krzemienia pasiastego z „Krzemionek", które docierały i są znajdowane na terenie obecnych Czech, Słowacji, Ukrainy, Litwy i Niemiec (a więc w promieniu ok. 600 km od złóż).
Atrakcyjności turystycznej i dydaktycznej - „Krzemionki" są obiektem turystycznym, największym na świecie, który ukazuje sposoby eksploatacji złóż krzemienia (ogromna rola edukacyjna tego pokazu).
Stwierdzenie autentyczności i integralności
Kompleks kopalń krzemienia „Krzemionki" odkryty został w 1922 r. Ponieważ teren kopalni porastał las, doskonale zachowała się do naszych czasów pierwotna rzeźba nakopalniana. Utworzenie rezerwatu uchroniło obiekt przed dewastacją, a systematycznie prowadzone badania archeologiczne pozwoliły na wzbogacenie naszej wiedzy o technice górniczej i gospodarce w pradziejach. Opracowania naukowe prac prowadzonych w „Krzemionkach" są inspiracją i wskazaniem konkretnych metod badawczych dla archeologów w całej Europie.
Porównanie z Innymi podobnymi zabytkami
Kopalnie „Krzemionki" wyróżniają się wielkością i walorami poznawczymi spośród innych tego typu obiektów na świecie, przede wszystkim ze względu na zakres i charakter badań archeologicznych oraz nowatorskie rozwiązania konserwatorskie. „Krzemionki" znacznie przewyższają kopalnie, takie jak: Grimes Graves (Anglia), Grand Pressigny (Francja), Ryckhold-St. Geertruid (Holandia), Spiennes (Belgia).
http://krzemionki.pl
Do pobrania: zarządzenie.pdf
Kopalnie krzemienia pasiastego „Krzemionki" koło Ostrowca Świętokrzyskiego są największym i najlepiej zachowanym obiektem tego typu na świecie, eksploatowanym w latach 3000-1800 przed Chr.
Pole eksploatacyjne ma kształt zbliżony do paraboli i ciągnie się pasmem szerokości 30-180 m na przestrzeni 5 km. W jego obrębie zlokalizowanych zostało około 3000 szybów. Doskonale zachowana pierwotna rzeźba nakopalniana powierzchni w postaci lejów szybowych i hałd oddaje intensywność i charakter eksploatacji.
Krzemień w zależności od głębokości jego występowania wydobywano przy pomocy prostych, płytkich dołów, bądź też głębokimi szybami, sięgającymi 9 m. W zależności od prowadzonych prac, ówcześni górnicy używali różnych narzędzi: kamiennych i krzemiennych kilofów, rogowych klinów i dźwigni. Zachowały się podziemne chodniki i komory, częściowo zasypane skałą płonną z porzuconymi narzędziami górniczymi, śladami narzędzi pracy i rysunkami naskalnymi - śladami dawnych wierzeń.
Wydobyte na powierzchnię bryły krzemienia obrabiano, nadając im kształt zbliżony do siekier i dłut. Ostateczną formę narzędzi uzyskiwano przez proces szlifowania obrobionych wstępnie półwyworów na kamiennych płytach. Na powierzchni zachował się unikalny krajobraz nakopalniany z licznymi miejscami wstępnej obróbki krzemienia i obozowiskami górników.
Od momentu odkrycia kopalni w 1922 r. prowadzone są w ich obrębie systematyczne badania. Dla zabezpieczenia obiektu utworzony został rezerwat, obejmujący 381 ha. Chroni on również reliktową roślinność kserotermiczną.
Rezerwat „Krzemionki" jest jednocześnie niezwykle interesującym obiektem turystycznym. Zwiedzający mogą obejrzeć muzeum i trzy niezależne trasy podziemne, ukazujące unikatową architekturę pradziejowych wyrobisk.
Uzasadnienie wyjątkowej, uniwersalnej wartości
Stanu zachowania - „Krzemionki" są największym i najlepiej zachowanym obiektem, związanym z pradziejowym górnictwem.
Unikatowości w skali światowej -„Krzemionki" stanowią unikatowy kompleks, obrazujący wiedzę i możliwości techniczne ludzi żyjących w epoce kamienia. Dzięki prowadzonym w „Krzemionkach" badaniom archeologicznym możemy odtworzyć dawne techniki wydobywcze, organizację robót górniczych oraz skomplikowany systemy gospodarki cennym surowcem, jakim był krzemień pasiasty.
Największego zasięgu - eksploatowane w „Krzemionkach" w 1. 3000-1800 przed Chr. złoża krzemienia miały dla ówczesnych, zamieszkujących Europę Środkową ludzi, ogromne znaczenie. Świadczą o tym znaleziska siekier, wykonanych z krzemienia pasiastego z „Krzemionek", które docierały i są znajdowane na terenie obecnych Czech, Słowacji, Ukrainy, Litwy i Niemiec (a więc w promieniu ok. 600 km od złóż).
Atrakcyjności turystycznej i dydaktycznej - „Krzemionki" są obiektem turystycznym, największym na świecie, który ukazuje sposoby eksploatacji złóż krzemienia (ogromna rola edukacyjna tego pokazu).
Stwierdzenie autentyczności i integralności
Kompleks kopalń krzemienia „Krzemionki" odkryty został w 1922 r. Ponieważ teren kopalni porastał las, doskonale zachowała się do naszych czasów pierwotna rzeźba nakopalniana. Utworzenie rezerwatu uchroniło obiekt przed dewastacją, a systematycznie prowadzone badania archeologiczne pozwoliły na wzbogacenie naszej wiedzy o technice górniczej i gospodarce w pradziejach. Opracowania naukowe prac prowadzonych w „Krzemionkach" są inspiracją i wskazaniem konkretnych metod badawczych dla archeologów w całej Europie.
Porównanie z Innymi podobnymi zabytkami
Kopalnie „Krzemionki" wyróżniają się wielkością i walorami poznawczymi spośród innych tego typu obiektów na świecie, przede wszystkim ze względu na zakres i charakter badań archeologicznych oraz nowatorskie rozwiązania konserwatorskie. „Krzemionki" znacznie przewyższają kopalnie, takie jak: Grimes Graves (Anglia), Grand Pressigny (Francja), Ryckhold-St. Geertruid (Holandia), Spiennes (Belgia).
http://krzemionki.pl