WYBIERZ WOJEWÓDZTWO 
2013.04.18
Tarnowskie Góry – podziemia zabytkowej kopalni rud srebronośnych oraz sztolni Czarnego Pstrąga
Tarnowskie Góry – podziemia zabytkowej kopalni rud srebronośnych oraz sztolni Czarnego Pstrąga zostały uznane za Pomnik Historii Rozporządzeniem Prezydenta RP z 14 kwietnia 2004 (Dz. U. 2004 nr 102 poz. 1062).
Do pobrania: rozporządzenie.pdf
Pierwsze wiadomości o górnictwie rud kruszcowych w rejonie Tarnowskich Gór pochodzą z dokumentu z 1136 roku. Nowożytna eksploatacja srebra, ołowiu i cynku wiąże się z odkryciem w roku 1490 dużych pokładów bogatej w srebro galeny, co przyczyniło się do rozwoju górnictwa i osady górniczej. Tarnowskie Góry otrzymały w roku 1526 prawa wolnego miasta górniczego, zaś w 1528 roku książę opolski Jan II Dobry nadał miastu zbiór praw górniczych, tzw. Ordunek Górny. Równocześnie utworzono urząd górniczy, którego pieczęć i herb stały się z czasem herbem miasta. Od połowy XVI wieku Tarnowskie Góry były jednym z największych ośrodków górnictwa kruszcowego w Europie. Szacuje się, że w owym czasie funkcjonowało tu ok. 7500 szybików wydobywczych i zbudowano 7 sztolni odwadniających. W 2 połowie XVII wieku, na skutek wyczerpania złóż, pustoszeją tarnogórskie podziemia kopalniane aż do 1787 roku, w którym natrafiono na kolejne, bogate złoża rudy galenowej. Pozostawiając dawne wyrobiska, zbudowano nową, państwową kopalnię „Friedrichsgrube". Wobec zalegania złóż poniżej warstw wodonośnych konieczne było usprawnienie odwadniania wyrobisk. W tym celu uruchomiono w 1788 roku sprowadzoną z Anglii maszynę parową- pierwszą na tym terenie, co uplasowało Tarnowskie Góry wśród najnowocześniejszych urządzeń technicznych.
Ten unikalny w Europie przykład dawnego górnictwa kruszcowego już w 1938 roku otrzymał stosowne nadanie górnicze, które umożliwiało stworzenie i udostępnienie do zwiedzania Kopalni Zabytkowej. Jednak jego realizacja nastąpiła dopiero po 20 latach. W 1957 roku -jako pierwszy element podziemi tarnogórskich - udostępniono do zwiedzania 600-metrowy odcinek sztolni Fryderyka nazwany „Sztolnią Czarnego Pstrąga", od szybu „Ewa" do szybu „Sylwester", zaś w 1976 roku udostępniono część podziemi kopalnianych w rejonie szybów „Anioł", „Żmija" i „Szczęść Boże" -jako Kopalnię Zabytkową.
Niekwestionowane wartości historyczne i zabytkowe podziemi tarnogórskich zyskały po zaprzestaniu eksploatacji rud kruszcowych nieoczekiwany, nowy aspekt - wartości przyrodniczych. Puste komory i chodniki sprzyjały formowaniu się antropogenicznych środowisk zastępczych dla fauny jaskiniowej, w tym jednego z największych w Polsce zimowisk nietoperzy, a także stały się miejscem badań nad organizmami zasiedlającymi osłonięte środowiska złóż metali. Występują tu również zjawiska krasowe, w tym unikalna szata naciekowa - perły jaskiniowe, krykalcytowe i inne.
http://www.kopalniasrebra.pl/
Do pobrania: rozporządzenie.pdf
Pierwsze wiadomości o górnictwie rud kruszcowych w rejonie Tarnowskich Gór pochodzą z dokumentu z 1136 roku. Nowożytna eksploatacja srebra, ołowiu i cynku wiąże się z odkryciem w roku 1490 dużych pokładów bogatej w srebro galeny, co przyczyniło się do rozwoju górnictwa i osady górniczej. Tarnowskie Góry otrzymały w roku 1526 prawa wolnego miasta górniczego, zaś w 1528 roku książę opolski Jan II Dobry nadał miastu zbiór praw górniczych, tzw. Ordunek Górny. Równocześnie utworzono urząd górniczy, którego pieczęć i herb stały się z czasem herbem miasta. Od połowy XVI wieku Tarnowskie Góry były jednym z największych ośrodków górnictwa kruszcowego w Europie. Szacuje się, że w owym czasie funkcjonowało tu ok. 7500 szybików wydobywczych i zbudowano 7 sztolni odwadniających. W 2 połowie XVII wieku, na skutek wyczerpania złóż, pustoszeją tarnogórskie podziemia kopalniane aż do 1787 roku, w którym natrafiono na kolejne, bogate złoża rudy galenowej. Pozostawiając dawne wyrobiska, zbudowano nową, państwową kopalnię „Friedrichsgrube". Wobec zalegania złóż poniżej warstw wodonośnych konieczne było usprawnienie odwadniania wyrobisk. W tym celu uruchomiono w 1788 roku sprowadzoną z Anglii maszynę parową- pierwszą na tym terenie, co uplasowało Tarnowskie Góry wśród najnowocześniejszych urządzeń technicznych.
Ten unikalny w Europie przykład dawnego górnictwa kruszcowego już w 1938 roku otrzymał stosowne nadanie górnicze, które umożliwiało stworzenie i udostępnienie do zwiedzania Kopalni Zabytkowej. Jednak jego realizacja nastąpiła dopiero po 20 latach. W 1957 roku -jako pierwszy element podziemi tarnogórskich - udostępniono do zwiedzania 600-metrowy odcinek sztolni Fryderyka nazwany „Sztolnią Czarnego Pstrąga", od szybu „Ewa" do szybu „Sylwester", zaś w 1976 roku udostępniono część podziemi kopalnianych w rejonie szybów „Anioł", „Żmija" i „Szczęść Boże" -jako Kopalnię Zabytkową.
Niekwestionowane wartości historyczne i zabytkowe podziemi tarnogórskich zyskały po zaprzestaniu eksploatacji rud kruszcowych nieoczekiwany, nowy aspekt - wartości przyrodniczych. Puste komory i chodniki sprzyjały formowaniu się antropogenicznych środowisk zastępczych dla fauny jaskiniowej, w tym jednego z największych w Polsce zimowisk nietoperzy, a także stały się miejscem badań nad organizmami zasiedlającymi osłonięte środowiska złóż metali. Występują tu również zjawiska krasowe, w tym unikalna szata naciekowa - perły jaskiniowe, krykalcytowe i inne.
http://www.kopalniasrebra.pl/